Archaeologia Mediaevalis ontstond in 1977 toen enkele collega’s na een colloquium in Brussel bleven doorbomen over actualiteit en toekomst van de middeleeuwse archeologie in België. Het aantal archeologen dat middeleeuwse sites onderzocht, was nog beperkt en opgravingen geschiedden toen vrijwel uitsluitend in het kader van thematische programma’s met wetenschappelijke vraagstelling. Maar naast de archeologen van instellingen en universiteiten was er ook een grote groep geïnteresseerde amateurs die vaak op het terrein actief was.
De nieuwe ontwikkelingen binnen de archeologie zoals onder meer stadskernonderzoek en stadsarcheologie, maar ook de kennisopbouw van het archeologische vondstengoed en de samenwerking met de natuurwetenschappen vereisten niet alleen een grotere professionalisering, er was ook ontzettend veel vraag naar informatie en communicatie buiten de bestaande congressen en colloquia. Zo kreeg het initiatief van Archaeologia Mediaevalis vorm: een jaarlijkse bijeenkomst, afwisselend in Gent, Brussel en Namur, met korte overzichten in beeld en kroniek over de archeologische activiteiten van het voorbije jaar.
Van bij de eerste bijeenkomst in Gent, in 1978, was Archaeologia Mediaevalis een druk bijgewoond forum, met een zeer verscheiden publiek. Als men alle programma’s en kronieken over alle bijeenkomsten sinds 1978 bijeenbrengt, dan krijgt men een goede kijk op de ontwikkeling van de middeleeuwse archeologie, met uitbreiding naar de moderne tijden, in België en de aangrenzende gebieden.